اما او را میتوان (با توجه به توضیحاتی که خود از سابقه زندگیش داد) از بعد دیگری مورد نقد و بررسی و تشریح قرار داد و آن هم به عنوان Social Entrepreneur کارآفرین اجتماعی. در ادبیات اقتصادی، اجتماعی مدیریت در حدود 15 سال میباشد که واژهای جدید به عنوان کارآفرین اجتماعی مورد توجه قرار گرفته و از ترکیب دو محیط اقتصادی اجتماعی فرصتها، واژهها مفاهیمی به وجود آمده که بیانگر ارزشها و سرمایههای اجتماعی جدید میباشند.
از نظر لغوی کارآفرین واژهای فرانسوی Entrepreneur به معنای زیربار رفتن، متعهد شدن معنی شده در واقع کارآفرین برعکس اصطلاح رایج شده به معنای اشتغالزایی نبوده بلکه فردی است که با داشتن ایده و فکر جدید و راهاندازی کسب و کار که توأم با مخاطره حیثیتی، مالی اجتماعی است محصول و خدمت جدید به بازار ارائه مینماید و به طور طبیعی نتیجه خواسته و ناخواسته این فرآیند البته اشتغالزایی میباشد. و از ویژگیهای شخصیتی دهگانه کارآفرین، داشتن اعتماد به نفس بالا، سختکوشی، عملگرایی، ریسکپذیری، نوگرا بودن، داشتن عزم و اراده بالا، فرصتگرا بودن، رویا پرداز، بصیرت و توفیق طلبی بالا میباشد.
اما از بعد اجتماعی بعد از ناتوانی دولتها در حل معضلات رفاهی مردم و اینکه نظام سرمایهداری براساس پیشفرضها و ماهیت خود صرفاً به دنبال سود و تقویت بنگاههای کسب و کار و منافع حرفهای خود بوده، راه سومی ایجاد گردید که همانا مشارکت مردم در حل معضلات اقتصادی اجتماعی بوده و منجر به توجه و تقویت تشکلها و نهادهای مردمی و غیردولتی گردید و تعامل و فرصتهای مناسبی در حوزه اشتراک بین فعالیتهای اقتصادی اجتماعی به وجود آمد که منجر به نقشآفرینی و ایفای نقش جدید مشارکت مردم در اداره NGO و تاسیس انواع آنها گردید.
اما واژه کارآفرین اجتماعی در واقع دلالت بر مفهومی دارد که با توجه به توسعه نقش مردم در اداره سازمانهای غیردولتی، غیرانتفاعی ضرورت به کارگیری روشهای اداره حرفهای بنگاهها در نهادهای اجتماعی را گوشزد مینماید به تعبیر دیگر به جای اداره سنتی خیریهها NGO و غیره به عنوان یک رویکرد جدیدی به دنبال همان مکانیزم و ساز و کارهایی میباشند که در حوزه اقتصادی در دنیای اداره کسب و کارها وجود دارد و همانا ارائه راهکارهای جدید و خدمات نو در زمینه نهادهای اجتماعی و کسب و کارهای اجتماعی را مورد توجه قرار میدهد از آنجایی که کسب و کارهای اجتماعی نوعاً در شیوه تامین منابع، انجام خدمات، جلب اعتماد عمومی، دچار معضلات اساسی و محوری میباشند وجود کارآفرینان اجتماعی که فرصتهای خدمات اجتماعی جدید و روشهای جدید در اداره این کسب و کارها را به ارمغان میآورد را نوید میدهد. به عبارت دیگر کارآفرینان اجتماعی شرکتها نه تنها مبتکر و نوآور در اداره سبکهای جدید نهادها و کسب و کارهای اجتماعی NGO خیریهها و غیره میباشند بلکه خود در تامین منابع آنها سهم مهمی را ایفا مینمایند.
نوع دیگری از کارآفرینی اجتماعی ایجاد درآمد به سبک حرفهای در حوزه اقتصادی و به نحوی توزیع، صرف، هزینهکردن و انفاق آن در حوزه فعالیتهای اجتماعی است که نوعاً با انگیزهای مذهبی، ایدئولوژیک، انساندوستانه انجام میگردد. که با تعبیر «کارآفرینی ارزشی» نیز میتوان از آن یاد کرد و در اینجا یاد از خیریههایی مانند خیریه همدانیان حاج مهدی دریانی و هزاران خیریه و خیرین مدرسهساز گمنام، که همه ساله با کسب درآمد در حوزه اقتصادی و صرف آن در حوزه اجتماعی خدمات موثری را در جامعه انجام دادهاند را نبایستی از یاد برد در این میان پدیدهای که جدیداً مورد توجه قرار میگیرد ظهور و بروز هنرمندان و ورزشکاران جدیدی است که به لحاظ آموزههای دینی، انساندوستانه و به جهت شهرت اجتماعی که پیدا کردهاند اقدامات شایستهای در جهت انفاق، ساخت مدارس در مناطق محروم و ایجاد NGO ، برداشتهاند که همانا علی دائی را میتوان یکی از این نوع افراد دانست.
نامبرده ضمن ایجاد کسب و کار کارآفرینانه ورزشی که توأم با ایجاد سود و درآمد می باشد ضمن افتخارآفرینی ملی در حوزه ورزشی و به لحاظ آموزههای دینی که خود یادآور یادگیری از مکتب ائمه علیهمالسلام به خصوص حضرت زهرا (س) میباشد را در جهت توسعه فعالیتهای اجتماعی و خلق سرمایههای اجتماعی مصرف میدارند بایستی به وجود چنین افرادی در جامعه افتخار و این الگوهای موثر کارآفرین اجتماعی را هر چه بیشتر با ضرورتهای رسیدگی و نیازهایی که در قشر محروم و اجتماعی وجود دارد را توسعه داد.
عضو هیات علمی دانشگاه تهران